USG to jedno z najczęściej wykonywanych badań w czasie ciąży. Nie tylko z powodów czysto medycznych ale i z ciekawości rodziców ;) Wiele mam decyduje się na dodatkowe badanie z róznych powodów. Jednym z nich jest poczucie bezpieczeństwa, które następuje po podglądnięciu i upewnieniu się że z maleństwem jest wszystko dobrze. Jednak każdy medal ma dwie strony. Często zadawanym pytaniem jest czy usg nie szkodzi dziecku?
USG zastapiło inwazyjne badanie RTG. Dzięki niemu możemy wykryć nieprawidłowości u dziecka bez wyrzadzania szkody. Powinnyście wiedzieć, iż w USA zabroniono wykonywania tych badań bez zalecenia medycznego. Jest to dośc młoda metoda, dlatego tez nie można wykluczyć jeszcze jej wpływu bądz nie na narodzone dziecko.
USG w Polsce standardowo wykonujemy trzy razy: w 1 trymestrze między 11 a 14 tygodniem, w II między 18 a 22 tc oraz w III pomiędzy 28 a 32 tygodniem. Gdy istnieją dodatkowe wskazania, badanie jest powtarzane.
Tekst zaczerpnięty z www.rodzicpoludzku.pl:
USG I trymestru
Badanie to ma na celu:
- określenie liczby pęcherzyków ciążowych, kosmówek i owodni w jamie macicy.
- ocenę czynności serca płodu (FHR)
W celu ustalenia wieku ciążowego ocenia się parametry biometryczne dziecka. Należą do nich:
- długość ciemieniowo-siedzeniowa (CRL) - czyli upraszczając jest to odległość od czubka główki do końca tułowia dziecka.
- wymiar dwuciemieniowy główki płodu (BPD) - czyli szerokość główki od ciemienia do ciemienia.
Osoba wykonująca badanie powinna ocenić również ogólną budowę anatomiczną dziecka:
- budowę i zawartość czaszki,
- ściany powłok brzusznych,
- żołądek,
- pęcherz moczowy,
- lokalizację i czynność serca,
- kręgosłup oraz kończyny dolne i górne.
Dodatkowo ocenia się kosmówkę, przezierność karkową (NT) i kość nosową (NB). Podczas badania należy odnotować ruch dziecka.
W trakcie badania ultrasonograficznego ocenia się kształt, budowę i wielkość macicy oraz lokalizacje i budowę przydatków.
W
uzasadnionych klinicznie przypadkach pojedyncze badania wykonuje się w I
trymestrze głowicą dopochwową - w celu oceny długości i kształtu ujścia
wewnętrznego szyjki macicy, oceny czynności serca płodu, oraz ilości
płynu owodniowego.
Uwaga!
Przy użyciu głowicy dopochwowej bicie
serca można zauważyć, gdy wielkość zarodka wynosi przynajmniej 5 mm.
Jeśli zarodek jest mniejszy niż 5 mm, czynność serca płodu będzie można
zaobserwować dopiero w późniejszym badaniu USG. Dlatego ważne jest, aby
nie wykonywać badania zbyt wcześnie.
Dopiero nieprawidłowe lub wątpliwe wyniki badania USG są wskazaniem do poszerzenia diagnostyki w ośrodku referencyjnym.
USG II lub III trymestru
Przegląd systematyczny, czyli
analiza rzetelnych i wiarygodnych badań oceniających efekty i korzyści
zdrowotne wynikające z wykonywania badania USG po 24. tygodniu ciąży u
kobiet w ciążach niskiego ryzyka wykazała, że u kobiet z nieobciążonym
wywiadem badanie ultrasonograficzne nie jest konieczne (Bricker &
Neilson, 2007).
Badanie USG wykonywane w II lub III
trymestrze ciąży, podobnie jak w I trymestrze, ma na celu ocenę liczby
płodów, ich położenia i czynności ich serca. W jego trakcie ocenia się
parametry biometryczne dziecka:
- wymiar dwuciemieniowy główki płodu ( BPD ) - czyli szerokość główki od ciemienia do ciemienia
- obwód główki (HC),
- obwód brzuszka (AC),
- długość kości udowej (FL)
- ewentualną orientacyjną masę płodu (OMP).
Badanie w II trymestrze ciąży umożliwia dokładną ocenę budowy anatomicznej dziecka. Badanie obejmuje ocenę:
- czaszki,
- mózgowia,
- twarzy - ocena profilu, oczodołów, kości nosa,
- kręgosłupa,
- klatki piersiowej,
- serca (położenie, jego wielkość, obraz czterech jam, częstość akcji serca i miarowość),
- jamy brzusznej (żołądka, jelit),
- pęcherza moczowego oraz nerek,
- kończyn (obecności kości i ruchomości).
W badaniu tym ocenia się
również łożysko (lokalizacja, struktura - stopień dojrzałości), sznur
pępowinowy (liczba przebiegających w nim naczyń krwionośnych) oraz
ilości płynu owodniowego. Czasem, w przypadku wątpliwości, ocenia się
indeks płynu owodniowego (AFI).
Badanie indeksu płynu
owodniowego polega na ocenie czterech największych "kieszonek" wód
płodowych. Wynik jest sumą pomiarów najgłębszych zbiorników płynu
owodniowego badanych w czterech kwadrantach macicy. Prawidłowo wynik AFI
powinien mieścić się w przedziale 5-25. Jego wartość zmienia się wraz z
wiekiem ciąży, początkowo rośnie, a następnie w ostatnich miesiącach
ciąży maleje. Wyniki AFI < 5-6 świadczyć mogą o zbyt małej i
potencjalnie szkodliwej dla dziecka ilości płynu owodniowego (sytuację
taką nazywa się małowodziem), natomiast powyżej 20-25 o nadmiernej
ilości wód płodowych czyli tzw. wielowodziu. W sytuacji gdy uzyskuje się
nieprawidłowe wyniki AFI należy zbadać przepływy w naczyniach
pępowinowych - czyli wykonać badanie ultrasonograficzne pokazujące
cyrkulacje krwi w pępowinie, mówiącą nam o tym, jak dziecko adaptuje się
do sytuacji wewnątrzmacicznej.
Tak jak w badaniu I trymestru ciąży ocenia się macicę, ewentualną obecność mięśniaków, i zmian w przydatkach.
Uwaga! W przypadku ciąży wielopłodowej w Polsce zaleca się ocenę w trakcie badania USG :
- ilości kosmówek i owodni
- rozbieżnego wzrastania płodów
W ciąży wielopłodowej o
przebiegu prawidłowym badania kontrolne USG powinny być według
rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego wykonywane co 4 tyg.
dr n. med. Barbara Baranowska, położna
