Wszystko o : USG w ciazy

USG to jedno z najczęściej wykonywanych badań w czasie ciąży. Nie tylko z powodów czysto medycznych ale i z ciekawości rodziców ;) Wiele mam decyduje się na dodatkowe badanie z róznych powodów. Jednym z nich jest poczucie bezpieczeństwa, które następuje po podglądnięciu i upewnieniu się że z maleństwem jest wszystko dobrze. Jednak każdy medal ma dwie strony. Często zadawanym pytaniem jest czy usg nie szkodzi dziecku?

USG zastapiło inwazyjne badanie RTG. Dzięki niemu możemy wykryć nieprawidłowości u dziecka bez wyrzadzania szkody. Powinnyście wiedzieć, iż w USA zabroniono wykonywania tych badań bez zalecenia medycznego. Jest to dośc młoda metoda, dlatego tez nie można wykluczyć jeszcze jej wpływu bądz nie na narodzone dziecko.

USG w Polsce standardowo wykonujemy trzy razy: w 1 trymestrze między 11 a 14 tygodniem, w II między 18 a 22 tc oraz w III pomiędzy 28 a 32 tygodniem. Gdy istnieją dodatkowe wskazania, badanie jest powtarzane.

Tekst zaczerpnięty z www.rodzicpoludzku.pl:

USG I trymestru

Badanie to ma na celu:

• określenie liczby pęcherzyków ciążowych, kosmówek i owodni w jamie macicy.
• ocenę czynności serca płodu (FHR)

W celu ustalenia wieku ciążowego ocenia się parametry biometryczne dziecka. Należą do nich:

• długość ciemieniowo-siedzeniowa (CRL) - czyli upraszczając jest to odległość od czubka główki do końca tułowia dziecka.
• wymiar dwuciemieniowy główki płodu (BPD) - czyli szerokość główki od ciemienia do ciemienia.

Osoba wykonująca badanie powinna ocenić również ogólną budowę anatomiczną dziecka:

• budowę i zawartość czaszki,
• ściany powłok brzusznych,
• żołądek,
• pęcherz moczowy,
• lokalizację i czynność serca,
• kręgosłup oraz kończyny dolne i górne.

Dodatkowo ocenia się kosmówkę, przezierność karkową (NT) i kość nosową (NB). Podczas badania należy odnotować ruch dziecka.
W trakcie badania ultrasonograficznego ocenia się kształt, budowę i wielkość macicy oraz lokalizacje i budowę przydatków.
W uzasadnionych klinicznie przypadkach pojedyncze badania wykonuje się w I trymestrze głowicą dopochwową - w celu oceny długości i kształtu ujścia wewnętrznego szyjki macicy, oceny czynności serca płodu, oraz ilości płynu owodniowego.

Uwaga!

Przy użyciu głowicy dopochwowej bicie serca można zauważyć, gdy wielkość zarodka wynosi przynajmniej 5 mm. Jeśli zarodek jest mniejszy niż 5 mm, czynność serca płodu będzie można zaobserwować dopiero w późniejszym badaniu USG. Dlatego ważne jest, aby nie wykonywać badania zbyt wcześnie.

Dopiero nieprawidłowe lub wątpliwe wyniki badania USG są wskazaniem do poszerzenia diagnostyki w ośrodku referencyjnym.

USG II lub III trymestru

Przegląd systematyczny, czyli analiza rzetelnych i wiarygodnych badań oceniających efekty i korzyści zdrowotne wynikające z wykonywania badania USG po 24. tygodniu ciąży u kobiet w ciążach niskiego ryzyka wykazała, że u kobiet z nieobciążonym wywiadem badanie ultrasonograficzne nie jest konieczne (Bricker & Neilson, 2007).

Badanie USG wykonywane w II lub III trymestrze ciąży, podobnie jak w I trymestrze, ma na celu ocenę liczby płodów, ich położenia i czynności ich serca. W jego trakcie ocenia się parametry biometryczne dziecka:

• wymiar dwuciemieniowy główki płodu ( BPD ) - czyli szerokość główki od ciemienia do ciemienia
• obwód główki (HC),
• obwód brzuszka (AC),
• długość kości udowej (FL)
• ewentualną orientacyjną masę płodu (OMP).

Badanie w II trymestrze ciąży umożliwia dokładną ocenę budowy anatomicznej dziecka. Badanie obejmuje ocenę:

• czaszki,
• mózgowia,
• twarzy - ocena profilu, oczodołów, kości nosa,
• kręgosłupa,
• klatki piersiowej,
• serca (położenie, jego wielkość, obraz czterech jam, częstość akcji serca i miarowość),
• jamy brzusznej (żołądka, jelit),
• pęcherza moczowego oraz nerek,
• kończyn (obecności kości i ruchomości).

W badaniu tym ocenia się również łożysko (lokalizacja, struktura - stopień dojrzałości), sznur pępowinowy (liczba przebiegających w nim naczyń krwionośnych) oraz ilości płynu owodniowego. Czasem, w przypadku wątpliwości, ocenia się indeks płynu owodniowego (AFI).

Badanie indeksu płynu owodniowego polega na ocenie czterech największych "kieszonek" wód płodowych. Wynik jest sumą pomiarów najgłębszych zbiorników płynu owodniowego badanych w czterech kwadrantach macicy. Prawidłowo wynik AFI powinien mieścić się w przedziale 5-25. Jego wartość zmienia się wraz z wiekiem ciąży, początkowo rośnie, a następnie w ostatnich miesiącach ciąży maleje. Wyniki AFI < 5-6 świadczyć mogą o zbyt małej i potencjalnie szkodliwej dla dziecka ilości płynu owodniowego (sytuację taką nazywa się małowodziem), natomiast powyżej 20-25 o nadmiernej ilości wód płodowych czyli tzw. wielowodziu. W sytuacji gdy uzyskuje się nieprawidłowe wyniki AFI należy zbadać przepływy w naczyniach pępowinowych - czyli wykonać badanie ultrasonograficzne pokazujące cyrkulacje krwi w pępowinie, mówiącą nam o tym, jak dziecko adaptuje się do sytuacji wewnątrzmacicznej.

Tak jak w badaniu I trymestru ciąży ocenia się macicę, ewentualną obecność mięśniaków, i zmian w przydatkach.

Uwaga! W przypadku ciąży wielopłodowej w Polsce zaleca się ocenę w trakcie badania USG :

• ilości kosmówek i owodni
• rozbieżnego wzrastania płodów

W ciąży wielopłodowej o przebiegu prawidłowym badania kontrolne USG powinny być według rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego wykonywane co 4 tyg.

dr n. med. Barbara Baranowska, położna